3. Vermijd de belangrijkste PFAS-bronnen

Laten we eerlijk zijn: PFAS helemaal vermijden is lastig, maar als je weet wat de voornaamste bronnen zijn dan kun je betere keuzes te maken. Van je favoriete Teflonpan tot je waterafstotende jas — deze chemicaliën zitten overal.

Hier kom je ze het vaakst tegen en dit kun je eraan doen:

✅ Anti-aanbakpannen (Teflon & Co.)

Anti-aanbaklagen worden vaak behandeld met PFAS om te zorgen dat voedsel niet blijft kleven en dat schoonmaken makkelijker wordt. Helaas betekent dit dat kleine hoeveelheden PFAS bij verhitting of slijtage in je voedsel kunnen terechtkomen. Hoe ouder en beschadigder de coating, hoe groter het risico.

Kies voor keramische pannen, gietijzer of roestvrij staal. Deze materialen hebben geen PFAS en zijn bovendien duurzaam en veilig bij hoge temperaturen.

Vermijd pannen met beschadigde anti-aanbaklagen; zelfs kleine krasjes kunnen PFAS vrijlaten.

Let bij aankoop op merken die expliciet vermelden dat hun pannen PFAS-vrij zijn.

✅Fastfood- en afhaalverpakkingen

Verpakkingsmaterialen zoals papiertjes, kartonnen doosjes, pizzadozen en zelfs sommige broodzakken. PFAS worden vaak toegevoegd aan verpakkingen om ze water- en vetbestendig te maken. Dat betekent dat olie, saus en vet uit je eten de verpakking niet doorlekt. Het nadeel: kleine hoeveelheden PFAS kunnen vanuit de verpakking in je voedsel terechtkomen. Dit geldt vooral bij warme of vette maaltijden, zoals friet, pizza, hamburgers of snacks.

Met fastfood krijg je eigenlijk een double whammy: niet alleen is het ultra-bewerkt en bevat het weinig bouwstoffen , maar de verpakkingen bevatten ook nog eens een shot PFAS.

Wil U extra PFAS bij Uw burger? Waarschijnlijk niet!

Open deur:  Beperk afhaal- en fastfood zoveel mogelijk. Hoe minder verpakt en verwerkt eten je eet, hoe lager je blootstelling aan PFAS.

✅ Cosmetica en verzorgingsproducten

Make-up zoals foundation, mascara, lipsticks, maar ook huidverzorgingsproducten zoals crèmes en zonnebrand

PFAS worden soms toegevoegd om cosmetica waterbestendig te maken en ervoor te zorgen dat ze langer meegaan. Dat betekent dat je bijvoorbeeld mascara niet uitloopt bij regen of tranen, maar helaas komen deze chemische stoffen bij langdurig gebruik ook op je huid en in je lichaam terecht.

Wat kun je doen?

Kies voor PFAS-vrije cosmetica. Let op producten die expliciet zonder fluorstoffen zijn. Controleer de ingrediëntenlijst op woorden zoals “fluoro”, “perfluoro” of andere termen die duiden op gefluoreerde stoffen.

Overweeg natuurlijke en biologische alternatieven, die vaak niet waterbestendig hoeven te zijn maar wél zonder PFAS.

Extra tip: Let ook op verzorgingsproducten zoals primers, lipgloss, nagellaken zelfs flossdraad!  PFAS kan hier in kleine hoeveelheden aanwezig zijn!

✅ Waterafstotende kleding en outdoor gear

Jassen, tenten, schoenen en rugzakken met waterafstotende of vlekwerende coating. PFAS wordt gebruikt om outdoor gear water- en vlekbestendig te maken.

Dus:

Koop PFAS-vrije outdoorproducten of kies voor onbehandelde natuurlijke vezels.

Vermijd sprays en impregneermiddelen met “fluoro” of “perfluoro” vermeld op het etiket.

✅ Schoonmaakproducten

Sommige schoonmaakmiddelen, zoals vlekverwijderaars en waterafstotende sprays, bevatten PFAS. Deze chemische stoffen helpen om materialen water- en vlekbestendig te maken, maar kunnen via stof en contact in je huis in je lichaam terechtkomen.

Wat te doen?

• Gebruik natuurlijke, niet-toxische schoonmaakmiddelen.

• Controleer labels op termen als “fluoro” of “perfluoro”.

• Maak regelmatig schoon met microvezeldoekjes om PFAS uit huisstof te verwijderen.

💡 Tip: Een wekelijkse schoonmaakroutine met de juiste producten kan je blootstelling aan PFAS flink verminderen.

✅ Vervuilde vis en zeevruchten

Vis en zeevruchten uit vervuilde wateren kunnen PFAS bevatten. Deze “forever chemicals” hopen zich op in de weefsels van dieren, vooral bij roofvissen zoals zalm, forel of snoek, die hoger in de voedselketen staan. Dat betekent dat hoe groter en ouder de vis, hoe meer PFAS erin kan zitten.

Wat te doen?

• Kies vis van betrouwbare, lage-PFAS bronnen.

• Geef de voorkeur aan wild gevangen vis boven gekweekte varianten.

• Wissel soorten af: zo beperk je dat PFAS zich ophoopt in je lichaam.

💡 Tip: Door bewust te variëren en te kiezen voor veiligere bronnen, kun je genieten van vis zonder onnodige blootstelling aan PFAS.

✅Etcetera…. Helaas, PFAS is Overal!

Het lijstje van de usual suspects stopt hier nog niet.  PFAS zitten ook in:

✅ Vlekbestendige stoffen en meubels – Kies natuurlijke, ongebleekte en PFAS-vrije stoffen voor kleding, tapijt en meubels. Zo houd je je huisstof vrij van deze chemicaliën.

✅Magnetronpopcornzakken – Veel zakken bevatten PFAS om vet en olie tegen te houden. Maak zelf popcorn of kies merken die PFAS-vrij verpakken.

✅ Brandblusschuim – PFAS worden gebruikt in sommige schuimen bij luchthavens en oefenterreinen. Bewustzijn is belangrijk als je in de buurt woont.

✅ Verpakkingen van diepvries- of kant-en-klaarmaaltijden – Deze bevatten vaak PFAS om vocht en olie tegen te houden. Kies verse of PFAS-vrije verpakkingen.

✅ Onverwachte bronnen – PFAS kunnen ook zitten in anti-aanbakfolie, sommige waterafstotende schoenen en cosmetica. Let op labels en kies waar mogelijk natuurlijke alternatieven.

Tot slot: PFAS in voeding: planten vs dieren

PFAS zitten in zowel plantaardige als dierlijke voeding, maar de niveaus verschillen flink. Dierlijke producten zoals vis, vlees, gevogelte en zuivel bevatten vaak hogere hoeveelheden door bioaccumulatie en biomagnificatie: deze chemische stoffen hopen zich op in de weefsels van dieren, vooral hoger in de voedselketen. Vis uit vervuilde wateren en organen zoals lever kunnen bijvoorbeeld aanzienlijke PFAS-hoeveelheden bevatten.

Plantaardige voeding bevat over het algemeen lagere PFAS-niveaus, maar is niet vrij van risico. Groenten, fruit, granen en peulvruchten kunnen sporen van PFAS bevatten, vooral als ze worden geteeld in vervuilde grond of met verontreinigd water.

✅ Kortom: Wil je je blootstelling minimaliseren? Kies voor biologische producten en vis uit betrouwbare, duurzaam gevangen bronnen, en zorg voor schoon, gefilterd water. Zo beperk je de hoeveelheid PFAS die je dagelijks binnenkrijgt en neem je actief de controle over je gezondheid.